تفاوت گذرنامه زیارتی با گذرنامه عادی + نکات مهم برای سفر اربعین

سفرهای زیارتی به‌ویژه در ایام خاصی مانند اربعین حسینی، یکی از پرمخاطب‌ترین سفرهای معنوی برای مسلمانان، به‌ویژه شیعیان ایران است. هرساله میلیون‌ها نفر از عاشقان امام حسین (ع) عازم کربلای معلی می‌شوند تا در راهپیمایی عظیم اربعین شرکت کنند. یکی از الزامات این سفر، داشتن گذرنامه معتبر است. در این بین، اصطلاحاتی مانند «گذرنامه زیارتی» یا «پاسپورت زیارتی» زیاد شنیده می‌شود که ممکن است موجب سردرگمی برخی از زائران شود. آیا واقعاً چیزی به نام گذرنامه زیارتی وجود دارد؟ چه تفاوتی با گذرنامه عادی دارد؟ آیا فقط برای عراق معتبر است یا برای سایر کشورها نیز کاربرد دارد؟ در ادامه به‌طور مفصل به این سؤالات پاسخ می‌دهیم و در بخش پایانی، نکات مهم و به‌روزی درباره سفر اربعین ۱۴۰۴ را ارائه خواهیم کرد.

 

گذرنامه زیارتی چیست؟

گذرنامه زیارتی در اصل یک اصطلاح غیررسمی است که برای گذرنامه‌هایی به‌کار می‌رود که با هدف سفرهای زیارتی به‌خصوص در ایام خاص مانند اربعین، نیمه‌شعبان و ماه رمضان صادر می‌شود. از لحاظ قانونی، هیچ تفاوتی بین گذرنامه زیارتی و گذرنامه عادی وجود ندارد. هر دو از سوی اداره گذرنامه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران صادر می‌شوند، دارای اعتبار بین‌المللی یکسان هستند و اطلاعات هویتی مشابهی را شامل می‌شوند.

تفاوت در کاربرد واژه "زیارتی" به شرایط زمانی و انگیزه سفر بازمی‌گردد. به‌عبارت دیگر، زمانی که شخصی صرفاً برای سفر زیارتی به عتبات عالیات (مانند کربلا، نجف، سامرا) یا سوریه اقدام به دریافت گذرنامه می‌کند، در گفتار عمومی، به آن گذرنامه زیارتی گفته می‌شود. اما در واقع، همان گذرنامه عادی جمهوری اسلامی ایران است.

 

 

تفاوت‌های کاربردی بین گذرنامه زیارتی و عادی:

هرچند گذرنامه زیارتی از لحاظ ماهیت با گذرنامه عادی تفاوت ندارد، اما در عمل و فرآیند صدور، برخی تفاوت‌ها قابل مشاهده هستند:

۱. زمان صدور کوتاه‌تر:

در ایام خاص مانند اربعین، پلیس مهاجرت و گذرنامه فرآیند صدور گذرنامه را تسهیل می‌کند تا زائران بتوانند در زمان کوتاه‌تری آن را دریافت کنند. در حالی‌که صدور گذرنامه عادی در شرایط عادی ممکن است بین ۷ تا ۱۵ روز کاری طول بکشد، در ایام زیارتی، گذرنامه‌ها معمولاً بین ۳ تا ۷ روز صادر می‌شوند.

۲. صدور گذرنامه‌های موقت:

در سال‌هایی که ازدحام زیاد باشد یا زمان کافی برای صدور گذرنامه وجود نداشته باشد، اداره گذرنامه اقدام به صدور گذرنامه‌های موقت زیارتی می‌کند. این نوع گذرنامه تنها برای یک‌بار خروج و فقط به مقصد عراق اعتبار دارد و معمولاً اعتبار آن ۳۰ روزه است.

۳. محدودیت در استفاده:

در برخی موارد، گذرنامه‌های زیارتی (موقت) فقط برای سفر به عراق یا سوریه معتبر هستند. این یعنی اگر زائر بخواهد با همان گذرنامه به کشور دیگری مانند ترکیه، لبنان یا امارات سفر کند، امکان‌پذیر نخواهد بود. در حالی‌که گذرنامه عادی برای سفر به تمامی کشورها قابل استفاده است.

۴. هزینه متفاوت (در برخی موارد):

در ایام خاص، دولت برای تشویق زائران و کاهش فشار اقتصادی، ممکن است تخفیف‌هایی در هزینه صدور گذرنامه اعمال کند. همچنین، برخی بانک‌ها و مؤسسات ممکن است بسته‌های تسهیلاتی برای زائران در نظر بگیرند.

 

نکات مهم برای سفر اربعین ۱۴۰۴:

با توجه به حجم بالای زائران در ایام اربعین، ضروری است که از چندین هفته یا حتی ماه قبل، اقدامات اولیه برای سفر انجام شود. در ادامه به مهم‌ترین نکات لازم برای سفر اربعین ۱۴۰۴ اشاره می‌کنیم:

۱. گذرنامه معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار

یکی از الزامات ورود به کشور عراق، داشتن گذرنامه با اعتبار حداقل ۶ ماه است. اگر گذرنامه شما رو به پایان است یا کمتر از ۶ ماه اعتبار دارد، لازم است هرچه سریع‌تر نسبت به تمدید یا صدور مجدد اقدام کنید. زائرانی که بدون اعتبار کافی به مرز مراجعه می‌کنند، از خروج آن‌ها جلوگیری خواهد شد.

۲. ثبت‌نام در سامانه سماح:

سامانه سماح سامانه‌ای است که از سوی سازمان حج و زیارت برای مدیریت اعزام زائران به عتبات عالیات طراحی شده است. حتی اگر در سال ۱۴۰۴ مانند سال‌های گذشته، ویزای عراق برای ایام اربعین لغو شود، ثبت‌نام در سماح همچنان الزامی است. این سامانه اطلاعات هویتی، گذرنامه، مقصد، تاریخ حرکت و شرکت بیمه مسافرتی شما را دریافت و ثبت می‌کند.

۳. همراه داشتن مدارک کامل:

مدارک لازم برای سفر اربعین عبارتند از:

• گذرنامه معتبر

• کارت ملی و شناسنامه (ترجیحاً کپی آن‌ها)

• برگه ثبت‌نام در سامانه سماح

• بیمه‌نامه مسافرتی معتبر

• واکسن‌نامه یا کارت واکسیناسیون در صورت اعلام رسمی

۴. انتخاب کاروان یا تور رسمی:

گرچه بسیاری از زائران ترجیح می‌دهند به‌صورت شخصی و آزاد سفر کنند، اما پیوستن به کاروان‌ها یا تورهای زیارتی رسمی مزایای زیادی دارد، از جمله:

• هماهنگی در مرزها و خدمات حمل‌ونقل

• اسکان منظم و مناسب

• راهنمایی‌های مذهبی و فرهنگی در طول سفر

• حمایت و پشتیبانی در شرایط اضطراری

 

۵. رعایت نکات بهداشتی و ایمنی:

با توجه به شرایط منطقه‌ای، ازدحام جمعیت و احتمال شیوع بیماری‌ها، رعایت نکات بهداشتی اهمیت ویژه‌ای دارد:

• استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ

• مصرف آب آشامیدنی سالم

• ضدعفونی دست‌ها و وسایل شخصی

• خودداری از مصرف غذاهای نامطمئن کنار جاده

 

یا گذرنامه زیارتی به سایر کشورها نیز قابل استفاده است؟

اگر گذرنامه شما از نوع معمولی باشد (یعنی گذرنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران که در هر زمان صادر شده)، می‌توانید با آن به تمامی کشورهایی که ایران با آن‌ها روابط دیپلماتیک دارد، سفر کنید (به شرط دریافت ویزا در صورت نیاز). اما اگر گذرنامه شما از نوع "موقت زیارتی" باشد که در ایام خاص مانند اربعین صادر می‌شود، فقط برای یک‌بار و تنها برای کشور عراق اعتبار دارد. پس در صورتی که قصد دارید پس از زیارت به کشوری دیگر مانند ترکیه یا امارات بروید، حتماً باید گذرنامه کامل و دائمی داشته باشید.

 

وضعیت صدور گذرنامه در سال ۱۴۰۴:

بر اساس اعلام پلیس مهاجرت و گذرنامه، در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سال‌های گذشته، زیرساخت‌ها برای صدور سریع‌تر گذرنامه زائران اربعین فراهم شده است. دفاتر پلیس +۱۰ از اوایل مردادماه به‌صورت ویژه به متقاضیان سفر زیارتی خدمات ارائه می‌دهند و با توجه به تجربه سال‌های گذشته، امکان دارد گذرنامه‌های موقت نیز مجدداً صادر شوند. به همین دلیل، توصیه اکید می‌شود که زائران از ابتدای مرداد برای دریافت یا تمدید گذرنامه اقدام کنند و ثبت‌نام در سماح را به روزهای پایانی موکول نکنند.

 

گذرنامه زیارتی و گذرنامه عادی در اصل یکی هستند، اما تفاوت آن‌ها در زمان صدور، مدت اعتبار و محدودیت‌های استفاده است. گذرنامه زیارتی معمولاً در بازه‌هایی مانند اربعین، به‌صورت سریع‌تر و با اولویت صادر می‌شود و گاه به‌صورت موقت و با اعتبار محدود نیز ارائه می‌گردد. اگر قصد دارید در اربعین ۱۴۰۴ به زیارت امام حسین (ع) مشرف شوید، از همین حالا برای دریافت یا تمدید گذرنامه اقدام کرده، در سامانه سماح ثبت‌نام نمایید و با انتخاب کاروانی مطمئن، سفری امن و منظم را تجربه کنید.

شرکت آرمه سیر آریا با تجربه برگزاری ده‌ها تور زیارتی، آماده ارائه مشاوره و خدمات تخصصی برای زائران اربعین حسینی در سال ۱۴۰۴ است. با ما تماس بگیرید تا با کمترین دغدغه، تنها به نیت زیارت فکر کنید.